Ψήφισμα υπέρ της επαναφοράς της διδασκαλίας μαθημάτων των Κοινωνικών και Πολιτικών επιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Κύριε Υπουργέ

Η απόφαση του ΣτΕ 1972/ 2022  αναφορικά με την επιλογή αντικειμένων διδασκαλίας στα ωρολόγια προγράμματα των δύο πρώτων βαθμίδων της εκπαίδευσης και με αφορμή την κατάργηση των μαθημάτων Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών υπογραμμίζει ρητά και εμφατικά την άποψη που έχει εκφραστεί ήδη και με σαφή τρόπο από επιστημονικούς, παιδαγωγικούς, κοινωνικούς  και άλλους θεσμικούς φορείς: ότι οι ρυθμίσεις που αποφασίζονται και υλοποιούνται θα πρέπει να είναι ορθολογικές και όχι περιστασιακές, αποσπασματικές και ενδεχομένως εξυπηρετικές κάποιων σκοπών που δεν σχετίζονται με τις αρχές που απορρέουν  από το Σύνταγμα και δεν διασφαλίζουν με ορθολογικό τρόπο την οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης.

Η ίδια απόφαση αναφέρεται συγκεκριμένα

«…Κατά την επιλογή δε των αντικειμένων διδασκαλίας δεν θα πρέπει να παραβλέπεται ότι η παιδεία αναγορεύεται από τον συνταγματικό νομοθέτη σε βασική αποστολή του Κράτους, μεταξύ δε των σκοπών της συγκαταλέγονται η ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των μαθητών, και ιδίως η διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες, σκοπός στενά συνυφασμένος με το φιλελεύθερο και δημοκρατικό πολίτευμα που καθιερώνει το Σύνταγμα...»

Στην απόφαση  του ΙΕΠ  να καταργηθούν  τα μαθήματα Κοινωνικών και Πολιτικών επιστημών από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ή ακόμη και να αντικατασταθούν οι «Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών» στη Β’ Λυκείου και η «Κοινωνιολογία» ως πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα στη Γ’ Λυκείου, τα παραπάνω κριτήρια όχι μόνο αγνοήθηκαν παντελώς, αλλά απαξιώθηκαν σκανδαλωδώς. Μαζί με αυτά και οι επιστημονικοί και παιδαγωγικοί φορείς που με σαφήνεια τοποθετήθηκαν ενάντια στις αποφάσεις που προχείρως και χωρίς σοβαρή έκθεση επιχειρημάτων αγνοήθηκαν. Μας εκπλήσσει και μας ανησυχεί βαθύτατα η απουσία ορθολογικής, ουσιώδους αλλά και στοιχειώδους  τεκμηρίωσης των αποφάσεων που καταργούν τα σχολικά εγχειρίδια: «Κοινωνιολογία», «Σύγχρονος Κόσμος και Δημοκρατία», «Βασικές Αρχές των Κοινωνικών Επιστημών», «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός Πολιτισμός». Μας προβληματίζει επίσης το εαν το ψευδές δίλλημα «Λατινικά ή Κοινωνιολογία» επαρκεί τελικά για την κατάργηση της Κοινωνιολογίας, ανεξάρτητα εάν τα λατινικά όπως εισήχθησαν στη διδασκαλία στο Λύκειο εστιάζουν μόνο στη γλώσσα και ελάχιστα στην αρχαία ή τη σύγχρονη κοινωνία και τις μορφές πολιτισμού που αυτές έχουν αναπτύξει.  Η προφανής σύγχυση που μετακινεί μαθήματα κλασικών σπουδών στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες (Λατινικά), ώστε να καλυφθεί υποτίθεται η ανάγκη μετά την ολοκληρωτική εκκένωση των προγραμμάτων σπουδών από τα επιστημονικώς αδιαμφισβήτητα μαθήματα που εντάσσονται στα πεδία αυτά  (Κοινωνιολογία, Κοινωνική Ανθρωπολογία, Δίκαιο, Πολιτική Επιστήμη, Οικονομική Επιστήμη ),  φαίνεται ότι συνόδεψε την άστοχη και εσφαλμένη αυτή απόφαση.  Πόσο μάλλον όταν η κρίση αυτή επιβεβαιώνεται από την παραπάνω απόφαση του ΣΤΕ 1972/ 2022 στην οποία υπογραμμίζεται επίσης ότι  

«...Τα ωρολόγια προγράμματα, κατά το μέρος που περιορίζουν ή καταργούν τη διδασκαλία των μαθημάτων γενικής παιδείας «Πολιτική Παιδεία» στην Α΄ Λυκείου και «Σύγχρονος Κόσμος: Πολίτης και Δημοκρατία» στη Β΄ Λυκείου και μάλιστα σε χρόνο κατά τον οποίο και η διδασκαλία της Κοινωνιολογίας έχει αφαιρεθεί εντελώς από τα ωρολόγια προγράμματα του Λυκείου, αφίστανται από τις εκτιμήσεις του νομοθέτη του ν. 4186/2013, ο οποίος, κατά την αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού, είχε θεωρήσει αναγκαία την ενίσχυση της διδασκαλίας μαθημάτων πολιτικής παιδείας, ως μέσο για την προφύλαξη των νέων από φανατισμούς, πολιτικά πάθη και ακρότητες, καθώς και για την προβολή των αξιών της Δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής που διέρχονται κρίση...»

Επιπλέον και προς επίρρωση της απόφασης αυτής ανασύρονται και οι επαναλαμβανόμενες εκτιμήσεις του νομοθέτη ν. 4186/2013 περί «αναγκαίας» ενίσχυσης της διδασκαλίας μαθημάτων κοινωνικής και πολιτικής παιδείας για την καλλιέργεια των μαθητών και την πρόληψη  στην αντιμετώπιση φαινομένων φανατισμού και εκδηλώσεων βίας που συνεχώς αυξάνονται μέσα στα σχολεία και ευρύτερα στην κοινωνία.

Κύριε Υπουργέ

Η επαναφορά της διδασκαλίας μαθημάτων των Κοινωνικών και Πολιτικών επιστημών  στις λυκειακές τάξεις, όσο και η επανεισαγωγή της Κοινωνιολογίας ως πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα στη κατεύθυνση Ανθρωπιστικών – Κοινωνικών Επιστημών ως προαπαιτούμενο για ομάδα σχολών (π.χ. Παιδαγωγικά, Νομική, ΜΜΕ, Κοινωνικές Επιστήμες κ.λπ) δεν αποτελεί μια συνδικαλιστική διεκδίκηση ή έναν ακαδημαϊκό «πατριωτισμό» των διδασκόντων/ουσσών και των μελών των Επιστημονικών Ενώσεων αυτών των πεδίων. Αποτελεί μια επιβεβλημένη «διόρθωση» ενός εγχειρήματος εξοβελισμού τόσο των απαραίτητων μαθημάτων όσο και  της επιστημονικής αλλά και της κοινής λογικής που θα πρέπει να διακατέχει αποφάσεις μιας ευνομούμενης Πολιτείας που μεριμνά για τη βελτίωση του περιεχομένου της εκπαίδευσης αλλά και για το επίπεδο της ποιότητας ζωής και  των δημοκρατικών μας θεσμών.